Vadeli İşlemler

Vadeli işlem sözleşmesi, belirli bir varlığı, ileride kesinleşmiş bir vadede ve kesin bir fiyat ile alma ya da satma mecburiyeti getiren sözleşmelerdir.
Her vadeli işlem sözleşmesinde uzun ve kısa olmak üzere iki taraf vardır:

Uzun Pozisyon:
Vadeli işlem sözleşmesi satın alarak uzun pozisyon alan taraf, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı ,sözleşmede belirtilen fiyat ve miktarda satın alma ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür.

Kısa Pozisyon:
Vadeli işlem sözleşmesi satarak kısa pozisyon alan taraf, sözleşmenin vadesi geldiğinde sözleşmeye konu teşkil eden varlığı, sözleşmede belirtilen fiyat ve miktarda satma ya da nakdi uzlaşmayı sağlamakla yükümlüdür.

Ters İşlem (Pozisyon Kapatma):
Vadeli işlem sözleşmelerinde ters işlem (pozisyon kapatma); aynı özelliklere sahip sözleşmede söz konusu sözleşmenin işlem gördüğü piyasadaki son işlem gününe kadar uzun pozisyon karşısında kısa pozisyon, kısa pozisyon karşısında ise uzun pozisyon alarak, pozisyonun sonlandırılmasıdır. Örneğin; bir sözleşmede 5 adet uzun pozisyonunuz varsa, aynı sözleşmenin aynı vadesinde 5 adet ya da daha az sözleşme satarsanız yaptığınız satım işlemi “ters işlem” veya “pozisyon kapatma” işlemidir.

Vadeli işlemler BIST VİOP üzerinden gerçekleştirilmektedir. İşlem yapabilmek için, Türev araçlar sözleşmesi imzalayarak VIOP hesabı açmanız ve işlem yapabilmek için yeterli teminatı hesabınızda bulundurmanız gerekmektedir.

Sözleşme büyüklüğü/Başlangıç Teminatı kaldıraç oranını vermektedir.

Müşterinin hesaplarında bulunan tün TL nakitler günlük olarak nemalandırılmaktadır. Nemalandırılmış tutar ertesi gün hesaba yansıtılır.

*Nemalandırma istemeyen müşterilerin dilekçe yazarak temsilcilerine bbelgebilgiye mail atmaları gerekmektedir
*15:40^dan önce viop hesabına yatırılan tutarlar nemalandırılmış olcaktır.

E-şube ekranlarında saatlik uzlaşı fiyatı üzerinde kar zarar hesaplanırken, ideal platformları üzerinden anlık kar ve zararı görüntüleyebilir

Endeks İçin: (Satış fiyatı- Alış fiyatı)/10*Sözleşme Adedi
Dolar/TL için: (Satış fiyatı- Alış fiyatı)*1000*Sözleşme Adedi
Pay Vadeli Kontratlar için: (Satış fiyatı- Alış fiyatı)*100*Sözleşme Adedi

VİOP’ ta pay(hisse) senetleri ve endekslerine dayalı sözleşmelerden elde edilen kazançlar %0 stopaja tabidir. Pay ve Pay Endeksine dayalı sözleşmeler haricindeki sözleşmelerden elde edilen kazançlar için %10’dur. Kurumsal yatırımcıların elde ettikleri kazançların vergilendirmesi %0’dır.

Bulunması gereken teminat seviyesinin altına düşen hesaplar için Takasbank tarafından yapılan çağrıya ‘teminat tamamlama çağrısı ‘ denir. Teminat tamamlama yükümlülüğü ertesi gün 14:00 ‘ kadar yerine getirmesi istenir.

Nakit Türk Lirası teminat bakiyesi, gün sonundaki hesap güncelleme işlemleri sonucunda ortaya çıkan toplam yükümlülüklerini karşılamaya yetmeyen hesaplar (nakit açığı bulunan hesaplar) için Takasbank tarafından yapılan çağrıya Eksi Nakit Kapama Çağrısı denir. Eksi Nakitlerin ertesi gün saat 10:30’da kapanması istenir.

E-Şube ve mobil vadeli işlemler menüsü teminat aktarımı başlığı altından teminat aktarımı yapılmaktadır. VİOP'tan Cari'ye aktarım talepleriniz 15:35'e, Cari'den VİOP'a aktarım talepleriniz 17:25'e kadar bakiyeniz/portföyünüz müsait olduğu takdirde aynı gün içinde gerçekleştirilir.

T: Talepte Bekliyor
I: işleme alınmış
P: İptal edilmiş demektir. İptal nedeni ise, genelde ilgili hesap bulunamadı şeklinde görmekteyiz. Bunun nedeni ise, viop hesabını onayladıktan sonra hemen teminat aktarımı yapılmak istediğinde alıyoruz. Sözleşmeyi onayladıktan yarım saat sonra teminat aktarımını gerçekleştirebilir.

Emir Tipleri

Limit: Belirlenen limit fiyat seviyesine kadar işlem gerçekleştirmek için kullanılan emir yöntemidir. Bu yöntem kullanıldığında fiyat ve miktar girilmesi zorunludur.

Piyasa: Emrin girildiği anda ilgili sözleşmede piyasada bulunan en iyi fiyatlı emirden başlayarak emrin karşılanması amacıyla kullanılan emir yöntemidir. “Piyasa” emir türü “Gerçekleşmezse İptal Et” ya da “Kalanı İptal Et” emir geçerlilik süreleri seçilerek Sisteme iletilebilir.

Piyasadan Limite: Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Karşı taraftaki sadece en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyen kısım, gerçekleşen son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve emir defterinde beklemeye geçer. Sürekli işlem seansında girilen bir piyasadan limite emir, karşı tarafta bekleyen bir emir olmaması durumunda hemen iptal edilir.

Emir Geçerlilik Süreleri

Günlük: Emir, girildiği günde geçerlidir. Gün sonuna kadar eşleşmezse Sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.

İptale Kadar Geçerli: Emir iptal edilene kadar geçerlidir. Bu emir süresi seçildiğinde, emrin iptal edilmediği ve eşleşmediği durumda, emir sözleşmenin vade sonuna kadar geçerli olur ve vade sonunda Sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.

Tarihli: Emir, Sisteme girilirken belirtilen tarihe kadar geçerlidir. Belirtilen tarihe kadar eşleşmezse ya da iptal edilmezse, bu tarihte gün sonunda Sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir. Sistemde, sözleşmenin vade sonundan daha ileri bir tarih girilmesine izin verilmez.

Gerçekleşmezse İptal Et: Girildiği anda, pasifte karşı tarafta bekleyen emirlerin durumuna göre emrin tamamının gerçekleşmesi, aksi takdirde tamamının iptal edilmesi için kullanılan emir türüdür.

Kalanı İptal Et: Girildiği anda, pasifte karşı tarafta bekleyen emirlerin durumuna göre emrin tamamının veya bir kısmının gerçekleşmesi, gerçekleşmeyen kısmının iptal edilmesi için kullanılan emir türüdür. Günlük fiyat limitleri dışında alt limit fiyatından daha düşük alış emirleri, üst limit fiyatından daha yüksek fiyatlı satış emirleri Sisteme gönderilebilir. Söz konusu emirler “Durdurulmuş” statüyle Sistem tarafından kabul edilmekte olup, fiyat değişim limitleri içine girdiklerinde aktif hâle gelerek işleme konu olurlar.

Emir girilirken belirtilen koşulun sağlandığı anda aktif hale gelen emirlerdir. Koşul olarak, emrin girildiği veya aynı grupta yer alan başka bir sözleşmedeki son, en iyi alış ve en iyi satış fiyatı kullanılabilir. Şarta bağlı emirlerin özellikleri aşağıda yer almaktadır:

I. Belirli bir fiyat (son fiyat, en iyi alış veya satış) koşuluna bağlı olarak girilirler.

II. Belirlenen fiyat koşulundan emir girilmesi veya işlem gerçekleşmesi durumunda şarta bağlı emir aktif hâle gelir yani belirtilen koşul gerçekleştiğinde emir tetiklenir.

III. Emrin girildiği anda aktivasyon koşulunu sağlayan bir emrin Sistemde bekliyor olması veya son işlem fiyatının aktivasyon koşulunu sağlıyor olması durumda emir sisteme girildiği anda aktif hâle gelir.

IV. Emir aktif hâle gelene kadar emir defterinde yer almaz.

V. Emrin girildiği sözleşmeler ile koşul olarak kullanılan sözleşmelerin aynı grupta yer almaları gerekir.